TARİXİMİZ
تورك تاريخي
بلوگا گؤره


بو بلوگدا تاريخدن و تاريخله ايلگيلي اولان قونولاردا دانيشيلاجاق.

بلوگون مودورو : محمد رضا خيري فام

آرامگاه نادر شاه افشار

 "نادر شاه افشار "دؤنميندن  توركجه كتيبه


  حسن راشدي

     خوراسانين  "كلات نادري " آدلانان منطقه سينده  و  " ارغونشاه دربندي "  كئچيتي  آغزيندا   ساغ طرف و يوخاريدا ‘ گؤزون توركجه يازيمليش بير گؤزل كتيبه يه دوشور  ؛ بو كتيبه " نادر كتيبه سي " آدلاناراق " گلبن افشار "  تخلص لي  شاعر طرفيندن  نادر شاها تقديم اولوب . بو منظوم اثر " قلينج اوغلو " آدلانان نادر شاهين ثنا و تمجيدينده سويله نيب و  قايا داشينا حك اولونوب ‘  لاكين نظره گلير  كتيبه ده  هله بو شعردن علاوه چوخ سؤزلر يازماق ايستيرميشلر  كي ‘ تكميل اولماميش ياريمچيق قالميشدير  . آلتداكي يازي كتيبه ده حك اولونموش شعرين متني دير : 



ابتدا حمد خداي احد و فرد و قديم

قادر لم يزل و عالم دانا و حكيم

او كي بو كون و مكاني ياراتوپ قدرتدن

او كي بو بحر و بري خلق ايدوب شوكتدن

 

ايكي عالمده اودور بنده لره ياور و يار

حكمتدن نور بنده لره هر آثار

خلق عالم هامي محتاج دور او درگاهه

او وروب نور و ضيا كوكب و مهر ماهه

حمد حق دن سوره الدي قلم نور افشان

به ثنا گستري ختم رسل فخر جهان

بني هاشم او احمد و محمود صفات

كيم خدادن اوله دايم كه سلام و صلوات

آل اصحا بنه هم رحمت بسيار اوله

اله حق ياوري هر كيم اولاره يار اوله

حمد حق نعت نبي دن سوده با صدق زبان

فرض دور بنده لره مدح شهنشاه جهان

او شهنشاه فلك مرتبه چرخ سرير

شاه نادر كه آدي تك او نا يوق مثل و نظير

ديمك اولماز بو شهنشاه كه اولا پيغمبر

يا مقرب ملكي دور اولوب از نوع بشر

ليك چون قدرت حق ظاهر اولوب بيش از بيش

نظر حق اونا هر كيمه ديمه حق ديميش

نسبت ايله شرف و فخر اجاقتيمور

حسب ايله به جهان شاه شهان دور مشهور

مصطفي خلقت و عيسي دم و يوسف طلعت

بوعلي دانش و حاتم كف و لقمان حكمت

قابليت له اونا وردي خداوند كريم

تاج و تخت شهي و عدل و كرم خلق عظيم

مير شرافت كه ديم شاه شهان دور كامل

مرحمتدن اونون الطاف خدا دور شامل

اعتقادي بيويور اوشه پاكيزه نهاد

باقليميش صدق خداوند ايدر بو بيله ياد

ايله گرمز بيله دولت به سپاه و شمشير

اوله بيلمز بيله اقبال به فضل و تدبير

سن ويروب سن اونا بو سلطنت و تخت و سپاه

سن ويروب سن اونا تاج و كمر و فر و كلاه

دولتيم منكريني سن ايله يك خوار و ذليل

دشمنيم كورلوقينه ياور اول اي رب جليل

چون كه صدقي بيله دور حقنه از روي يقين

بو سبب دن اونا الطاف خدا اولدي معين

الني دوتدي خداوند جهان قدرت دن

كامياب ايتدي اوني معدلت و شوكتدن

بخت و اقبال ايله هيچ كيم بيله اولمز باقي

گون كيمي دولتينه عالم روشن طاقي

شاخ گل نشو و نما بولسه نم فيضدن

كه بو اشعار اولوب مدح سرا "گلبن" دن

............................................................................................

منبع: كلات نادري، محمد رضا خسروي، انتشارات آستان قدس رضوي

 


 





یازینین چئشیدی : ، 
باشلیقلار :

1 + 12

محمدرضا خيري فام

     چئشيدلي دينلر و اولوسلاردا اؤزل، حتي قوتسال ساييلارين سيراسيندا يئرله شن 12 سايي سينين رولو زامان بؤلگولرينده ده قاباريق شكيلده گؤرونور.

     اسكي توركلرين اوسطوروي دونيا گؤروشونده، دونيانين 12000 ايل عؤمرو وار ايميش. بو 12000 ايل 4 دنه 3000 ايلليك، گاه، قات يا قاسا بؤلونوردو. اونلارا گؤره 12000 ايل سونا چاتديقدا ايكي احتمال وار ايدي. بيرينجي احتمالدا يئر اوزو دئوريليب، آلت- اوست اولوردو. ايكينجي احتمالدا دا هئچ بير اولاي اولماييب زامان يئني دن و صيفيردان باشلاييردي. اليميزه چاتان داش چكيدلرينده بو 12000 ايل بوتون بير دؤنم اولاراق 4 بؤلوملو بير دايره كيمي گؤستريليب دير.

     توركلرين 12 حئيوانلي ايل سايارلاريندا 12 ايل، 12000 ايلين سيمگه سي (سيموولو ) ساييليردي. سيچان ايلي ايله باشلايان تورك ايل ساياري دونوز (دوغوز ) ايلي ايله بيتيردي. سونونجو ايلين سونوندا داغيلما باش وئرمه سيدي، يئني دؤنم، يئني دن سيچان ايلي ايله باشلاييردي. قازاقلار بو 12 ايله "موشئل" دئييرلر.

     12 آيدان اولوشان ايل ده، 12000 ايلين سيمگه سي اولاراق، بوگونكو كيمي 4 دنه 3 آيليق فصيله بؤلونوردو. اسكي لريميز 365 گونلوك ايلين سون 5 گونونو دوزنسيز گونلر، تهلوكه گونلري اولدوغونو دوشونوردولر. اونلارا گوره ايلين سون چرشنبه سيندن ايلين سونونا دك گئت- گئده تهلوكه آرتيردي. ائله بو اوزدن ده گونوموزه ده گليب چاتان بير گلنه يين آرديندان چرشنبه چاتمادان چرشنبه يئميشي آلينير. ننه - بابالاريميز سون چرشنبه ده "بلكه بو سون يئمه ييميزدير" دئيه چرشنبه يئميشيني يئييرميشلر. اؤته ياندان، گونوموزده ايلين سون جومعه آخشاميندا قبير اوستونه گئتمه تورني ده بو قونو ايله ايلگيسيز دئييل.

     يئني ايلين باشلانيشيندا بوتون تانيش- بيليش، بير- بيرينين ساغلامليغيندان و تهلوكه دن قورتولمالاريندان امين اولماق اوچون، بير- بيري ايله گؤروشوب قورخونج داغيلماقدان قورتولدوقلاري اوچون شنليك تؤرنلري كئچيريب يئني دؤنمين باشلانيشيني قوتلاييرديلار. بو گونكو بايرام گؤروشلري ايله شنليكلري همين دوشونجه دن قايناقلانير.

     12000 ايل، 12 ايل و 12 آيين كيچيك سيمگه سي ده 12 گون ايميش. ايلين ايلك 12 گونو بوتون بير دؤنمين (12000 ايلين ) سيمگه سي ساييليرميش. بو 12 گون قورتارديقدا تهلوكه لي آنلار باشلاييرميش. ائله بونا گوره ده " داغيلما اولسا اوچوق آلتيندا قالماياق" دوشونجه سي ايله كيمسه تاوان آلتيندا قالماييب بوتون عايله لر 13- جو گون "داغيلما اولسا اليميزده اكمه يه توخوم اولسون" دئيه اؤنجه دن گؤيرتديكلري گؤيو گؤتوروب ائودن ديشاري چيخيرديلار. گونوموزه ده گليب چاتان بو گلنكده آخشاما دك هامي ديشاريدا قاليب آخشام چاغي تهلوكه آنلاري سوووشدوقدا گؤيو دوغادا (طبيعتده ) بوراخيب ائوه دونوردولر.

     اسكي توركلر گونو ده 12 يئره بؤلموشدولر. اونلار، بو گونون حئسابي ايله 2 ساعات اولان هر بؤلومه "چاغ " دئييرميشلر. 12 چاغ قورتارديقدا زامان يئني دن باشلاييردي.

     گوردويونوز كيمي، قوتسال سايي كيمي تانينان 12 سايي سينين ترسينه 13 سايي سينين سون درجه تهلوكه لي و نحس بير سايي اولدوغو دوشونولوردو. بو سايي يالنيزجا بيزده و بؤلگه ميزده اولان باشقا اولوسلاردا دئييل، دونيانين باشقا يئرلرينده ده نحس بير سايي كيمي تانينيب دير.

.....................................................................................................................

بو يازيدا مير علي سيد سلامت جنابلارينين بيلگي لريندن فايدالانميشام.





یازینین چئشیدی : ، 
باشلیقلار :

نوروز بايرامينين تاريخسل كؤكلري

محمدرضا خيري فام

     نوروز بايرامي بير سيرا اولوسلارين ان بؤيوك بايراملارينداندير. بو بايرام آلتاي دان بالكانا دك يئرله شن ائل و اولوسلارين آراسيندا گؤرونور. سؤيله ديييميز جوغرافيادا چوخونلوقدا اولان توركلر، هر ايل نوروز بايراميني چئشيدلي آما اوخشار تؤرنلرله كئچيريرلر. حتي 1200 ايل اؤنجه دن باشقا توركلردن آيري دوشوب ايليشگي لري كسيلن ياقوت يا ساها ( ساكا ) لاردا دا نوروز گلنكلري گؤرونور. بو بايرام بوتون توركلرله ياناشي آسيانين نئچه- نئچه بؤلگه و اؤلكه سينده چئشيدلي اولوسلاردا گؤرونور.

     نوروز بايرامينين كؤكو و باشلانيشي حاقيندا آراشديريجي لار، تاريخچيلر، يازارلار و باشقالاري بير سيرا بلگه لره داياناراق چئشيدلي گؤروشلري ايره لي سورورلر.

     بعضي لرين استناد ائتدييي بير بويا (افسانه يه) گؤره آذربايجان دا جمشيدين اوخو اوو اوولاياركن بير داشا دييب، اوندان تؤرنن قيغيلجيملار چئوره ده كي اوتلاري يانديرير. بونو گؤرنلر ديز چؤكوب، اودا تاپينيب، او گونو نوروز آدلانديريرلار. بويدا جمشيد زاماني آذربايجاندا اودون تصادوفي كشفيندن سؤز گئدير. آنجاق بيلديييميز كيمي يوز مينلر ايل اؤنجه دن اينسان اوغلو (بشر) اودو تاپميش دير. بو گون ايشغالچي ائرمني لرين تاپداغيندا اولان آزيخ ماغاراسيندان تاپيلان كول و اوجاق يئرلري آذربايجاندا ان آزيندان 700000 ايل اؤنجه دن اودون يانديريليب قورونماسيني گؤسترير. بونلار جمشيدين آذربايجانا گلدييي گونو نوروزلا ايلگيلنديريب، نوروزون يئني گون آنلاميندا اولدوغونو سؤيله ييرلر. آنجاق بئله اولسايدي نوروز يوخ، روز نو اولمالي ايدي. چون كو، بيلديييميز كيمي فارسجادا نئجه ليك (صفت) آددان سونرا گلير. اما حتا اونلارين دئدييي دوغرو اولسا دا بئله، بو هئچ نه يي ثبوت ائده بيلمز. اؤرنه يين قاشيق سؤزو توركجه دير. آنجاق بو او دئمك دئييل قاشيغي توركلر كشف ائديب، قاشق سوزونو قوللانان فارسلار يا همين سوزون دييشيلميش فورماسيني كچك كيمي قوللانان كوردلر تاريخ سوره سينده قاشيق يئرينه اللريني قوللانميشلار. فردوسي، شاهنامه سينده شعر ديلي ايله سؤيله دييي جمشيد ماجراسي دا باشقالارينا تاي يالنيزجا بير بويدور. چون كو، بعضي لرين دوشوندويونون تام ترسينه شاهنامه تاريخ كيتابي دئييل. فارس قايناقلاريندا نوروزا گؤره ايسلامدان اؤنجه يه عاييد اولان هئچ بير ايز يا ماتريال يوخدور. سؤيله نيلن قايناقلارين ان اسكيسي ميلادي 9- جو يوز ايلده يازيليبدير.

     چوخلو چاغداش بيلگينلر باهار بايرامي ياخود نوروز بايرامينين توركلره عاييد اولدوغونو دوشونورلر. اؤرنه يين رحمتليك پروفسسور زهتابي يه گؤره بو بايرام 3000- 2500 ايل بوندان قاباق بو گونكو آذربايجان و اونون همدان بؤلگه سينده ياشايان اكلملي (التصاقي) ديللي قوتي و لولوبي و توركوستاندان (اورتا آسيادان) گلن باشقا ائللر و كوتله لرين آراجليغي ايله يارانميش دير.

     بويوك تورك بيلگيني ابوريحان بيروني ايسلامدان اؤنجه توركلرده بئله بير بايرامين اولدوغوندان دانيشير. دونيانين بيرينجي توركولوگو ماحمود كاشغارلي نين « ديوان لغات الترك » كيتابيندا دا بو بايرامدان سوز گئدير.

     بعضي لري نوروز بايرامينين همن ارگنه *** بايرامي اولدوغونو دوشونورلر. 400 ايل ارگنه *** دا ياشاديقدان سونرا اورادا سيغمايان توركلر بير قوردون يارديمي ايله ديشاري چيخيرلار. سونرالار گؤيتورك دؤولتيني قوران بو توركلر او گونو، يعني باهارين و قوچ آيينين ايلك گونونو قورتولوش گونو آدلانديريب، بايرام كيمي يعني بويوك گون كيمي ديرلنديريرلر. دئديكلره گؤره هله آنادولودا 50-40 ايل اؤنجه يه دك ياز بايرامي ارگنه *** آدي ايله چوخ گوزل و طنطنه لي تؤرنلرله كئچيريليرميش.

     آما چين قايناقلارينين يازديغينا گؤره گؤيتوركلردن اؤنجه بؤيوك بير خاقانليق (ايمپراتورلوق) قوران هونلاردا دا بو بايرام اولموشدور. ائرادان اؤنجه 3-جو يوز ايلده مئته خانين دؤنمينده بئله بير گونده هونلارين يئمك گوتوروب ائودن ديشاري چيخيب، شنليك ائتديكلريني بو قايناقلاردان اؤيرنيريك. دوغو هون دؤولتينده 3 بؤيوك بايرام وارايميش: 1) يئني ايل بايرامي 2) يازبايرامي 3) گوز بايرامي.

     هون و باشقا توركلرده اولان ياز تؤرنلري اويغورلارا كئچيب، گونوموزه دك ده قورونوبدور. سلجوقلار دؤنمينده ده بو بايرام اولور. مليك شاه سلجوقي نين سلطنتي زاماني خاقانين بويوروغو ايله بيلگينلر توپلاشيب جلالي يا ملكشاهي آدلي ايل ساياري دوزنله ييرلر. او زاماندان چئشيدلي زامانلاردا كئچيريلن نوروز بايرامي باهارين بيرينجي گونو اولوب ايلين باشلانيشي دا ائله همين گون اولور.

     باشقا ماراقلي بلگه لردن بيريسي ده توركلرين 12 حئيوانلي ايل سايارلاريدير. بو ايل سايارين باشلانيشي دا باهارين ايلكي ايميش.

     نوروز بايرامي هانسي چاغدا، هانسي يئرده، هانسي اولوسدا دا يارانيرسا يارانسين، بو بويوك بايرام بوتون نوروزو قوتلايانلارلا كئچيرنلريندير.





یازینین چئشیدی : ، 
باشلیقلار :


خوجالي سوي قيريمي


كؤچوروب دوزنله ين: محمدرضا خيري فام

     قاراباغ ساواشي سيراسيندا 1992- جي ايل فئورال آيي نين 25 دن 26 سينا كئچن گئجه ده، 1991-جي ايلدن قوشاتيلميش (موحاصره اولان) خوجاليدا آذربايجان تاريخينده اولان ان دهشتلي جينايتلردن بيريسي باش وئردي. او گئجه سيلاحلي ائرمني لرله ياناشي، چوخو ائرمني لردن عيبارت اولان ساوتلر بيرلييي (شوروي) دؤنميندن خانكندي شهرينده يئرله شن روسيانين 366-جي موتوآتيجي (مكانيزه) آلايي خوجالي شهريني يئرله بير ائتميشلر.

     خاتين، ليديستا و اوردور سوي قيريملاري كيمي خوجالي فاجيعه سيده  چاغداش تاريخيميزده اولان قورخونج اولايلاردان بيريسيدير. ائرمني لرين آذربايجان اولوسونا قارشي تؤرتديكلري بو نووبتي كوتلوي قيرغيندا، 613 نفر، او جومله دن 106 قادين، 63 اوشاق و 70 قوجانين ياشامينا سون قويولدو. بو سوي قيريمدا 1275 دينج (سيويل) ساكين اسير گوتورولوب، 150 نفر ايسه ايتگين دوشدو.


     روسيانين مئموريال حقوق ساوونما (مودافيعه) مركزي نين وئردييي بيلگيلره گوره،4 گون ايچينده آغدامدا و خوجاليدا اؤلدورولموش200 آذربايجانلي نين اؤلوسو (130 كيشي، 51 قادين و 13 اوشاق) طيبي محكمه نين نظريندن كئچيريلميشدير. بورادا اؤلولرين موعايينه زماني بيلينميشدير كي، 151 نفرين اولومونه قورشون يارالاري، 20 نفرين اولومونه قلپه يارالاري سبب اولموش، 10 نفر كوت آلتله وورولاراق اولدورولموشدور. حقوق ساوونما مركزي، بئش ديري آدامين دري سي نين سويولماسي فاكتيني دا قئيده آلميشدير. بو سوي قيريمين سونوجوندا بعضي عائيله لر بوتونلوكله محو ائديلميش، اهالي گورونمه ميش قدارليقلا اؤلدورولموش، اسير گوتورولنلره آمانسيز ايشكنجه لر وئريلميشدير. بو ايشلرين اؤنجه دن دوشونولموش حالدا، اينسانلارين بوتونلوكده يا بير بؤلومونو محو ائديلمه سي نيتي ايله توره ديلمه سي اولوسلار آراسي حقوق و دؤولت داخيلي حقوق، اساسن محض سوي قيريمي اولدوغونو ثبوت ائدير.

     ائرمني جلادلاري نين توره تديكلري بو ييرتيجيليق بوتون بشريتين اصيل سوي قيريم كيمي تانيديغي و يوخاريدا آدي چكيلن فاجيعه لرله عيني سويه ده قيمتلنديريمه ليدير. دونيانين باريش سئور اينسانلاري، سيويل دؤولتلري، نوفوذلو اولوسلار آراسي قوروملار، اولوسلار آراسي توپلولاري بو آجي گئرچه يي بيلمه لي، اينساليغا قارشي توره ديلن بو جينايت، او حقوقي قيمتلريني آلماليدير. اولوسلار آراسي حقوقا گوره سوي قيريم باريش و بشريته قارشي يونه لن ائيلم دير (عمل دير) و ان آغير اولوسلار آراسي جينايت ساييلير. بيرلشميش اولوسلار قورومو (BMT) باش مجليسي نين 9 دئكابر 1948- جي ايل تاريخلي 260 (III) ساييلي قعطنامه سي ايله قبول ائديلميش و 1961 جي ايلده قووه يه مينن سوي قيريمي جينايتي نين قارشي سي نين آلينماسي و سوچلولارين جزالانديريلماسي حاققيندا كونوانسيوندا سوي قيريمي جينايتلرينين حقوقي اساسي تثبيت اولونموشدور. ائرمنيستانين آذربايجانا قارشي باسقي زاماني همين كونوانسيوندا تثبيت ائديلميش سوي قيريمي جينايتلري تشكيل ائدن بوتون عمللر تطبيق اولونموشدور.

     بو ايشغالچي اؤلكه نين يوروتدويو ترورچولوق سياستي اوزون ايللردير كي، دونيا توپلوسونون گوزو قارشيسيندا باش وئرير. حالبوكي، اولوسلار آراسي حقوق نورملاري بيرلشميش اولوسلار قورومو (BMT) نين و ATƏT ين پرينسيپلرينه گوره دؤولتلرين سينيرلارينين توخونولمازليغينا حورمت ائديلمه ليدير، توپراق بوتونلويونون پوزولماسينا يول وئريلمه ليدير. بيرلشميش اولوسلارين امنيت شوراسي، آذربايجانين ايشغال اولونموش تورپاقلاري نين شرط سيز آزاد ائديلمه سي باره ده دورد قعطنامه قبول ائتسه ده، ايشغالچي ائرمنيستان بونلاري هله ده يئرينه يئتيرمير.

     خوجالي فاجيعه سي ايكي يوز ايله ياخين بير زامان سوره سينده، ائرمني ميللتچيليي نين و اونلارين يانداشلارينين آذربايجان اولوسونا قارشي ائتنيك تميزله مه و سوي قيريمي سياستي نين آرديجيل و قانلي صحيفه سي ايدي.



يازينين آردي


یازینین چئشیدی : ، 
باشلیقلار :

 

تاريخيميزي يئنيدن اوخوياق
 
محمد رضا خيري فام

                                                                                                                                                         

     من «تاريخ يالاندير» دئينلرين سؤزونو اينانميرام. آنجاق تاريخين يالانلارلا دولو  اولدوغونو  اينانيرام . بئله  بير دورومدا  آراشديريجيلارلا  تاريخچيلرين گؤرولري چوخ زور و  چتيندير. اونلار گئرچكلري ، يالان و افسانه لرله  دولو اولان تاريخسل بلگه لردن  سئچيب آييرماليديرلار. بونو دا هر كس باجارماز، هر  باجاران ايسه  ائله مز.  چاغداش تاريخيميزده  ده چوخلو  يالاني چوخ، دوغروسو آز، ديرسيز كيتابلار، هابئله يالاني ياخود يالنيشي آز اولان ديرلي يازي و كيتابلار  يازيلير. آنجاق اوخوجو دا  آييق- ساييق اولوب هر يازينين دوغرو-دوزگون اولدوغونو اينانماماليدير.                                                                                                     

                                                                                                                                                                                   گونوموزده اولان باغلانتي آراجلاري، كئچميشده اولماديغينا گؤره هم ده يولجولوقلارين چتين اولوب اوزون سورمه لر اوچون ايليشگيلر آز اولوب، خبرلر و بيلگيلر آز و گئج ياييليردي. بو دؤنملرده چوخلو يازار يا  تاريخچيلرين يازيلاري اؤز بيلگي، دوشونجه و آلديقلاري خبرلرين چرچيوسينده اولوردو. اؤته ياندان بو يازيلار يازارين و اونون باغليي اولدوغو اولوسون اينام و اينانجلاري ائتگيسينده ايدي. هم ده يازارلارين بؤيوك چوخونلوغو ساراي يازارلاري اولوردولار. كسينليكله اونلار حاكمييتين گؤستريشي ايله اؤز اولوسلاري و اؤزلليكله حاكمييتين قازانجلاري و ايستكلري اساسيندا و دوشمنلرين زيانينا يازيب، گركن يئرلريني ده  دييشديريرديلر. بللي اولان كيمي داوا - دالاش آلانيي اولان كئچميش دونيادا، دوستلوقلار آز، دوشمنليكلر  ايسه اولدوقجا چوخ ايميش. بئله بير دورومدا تاريخيني يازمايان اولوسلارين تاريخيندن اولان بلگه لرين نئجه اولدوغو بلليدير.                                               

     چوخ آجيناجاقليدير كي، بيز ده تاريخيميزي اؤزگه لر و حتي دوشمنلريميزين قايناقلاريندان اؤيرنيريك. چون كي، توركلر تاريخ يارادان اولوبلار آنجاق تاريخ يازان اولماييبلار، دئيه بيلمه سك ده آز يازديقلاريني دئيه بيله ريك. اؤرنه يين هون تاريخيني اؤيرنمك اوچون زامان- زامان توركلره دوشمن اولان، چين قايناقلارينا باخماليييق. بوگون آرتيق بيز« تاريخي يازماق تاريخ ياراتماق قدر اؤنمليدير» دئينلرين سؤزونون بوتونلوكله دوغرو اولدوغونو دوشونوروك.     

     تاريخين بعضي دؤنملرينه گؤره، بيلگيلر آز و يئترسيزدير. بو ايسه بعضي لرين، تاريخي ايسته ديكلري كيمي يوزوب اونون- بونون چيينينه چيخماقلا اؤزلريني بؤيوك گؤسترمه لرينه يول وئرير. اؤرنه يين اليميزه چاتان بيلگي لرين آزليغيندان، بو گون هيند- آوروپا ديللي ائرمني يا دا اؤزلري دئميشكن هايلار، اكلملي (التصاقي) ديللي اورارتولارا يييه لنمك ايسته ييرلر. آنجاق همين يئترسيز بلگه لر ده اونلارين ادعالارينين يالنيزجا بوش بير سؤز اولدوغونو گؤسترير.    

                                                                                                                              

     سون ايللرده تورك تاريخي، اؤزلليكله آذربايجان توركلرينين تاريخيني اويدوران كيتابلارلا ياناشي، بلگه لره سؤيكه نن بلگه سل كيتابلار دا كؤچورولوب، چئوريليب و يازيليبدير. بونلارين چوخوندان تاريخيميزه  گؤره  ماراقلي بيلگيلر الده ائتمك اولار. بونلارلا ياناشي توركيه و آذربايجان كيمي قارداش و قونشو اؤلكه لرده ده چوخلو ساييدا ايشيق اوزو گؤرموش بلگه سل كيتابلار واردير. بونلارين چوخو تاريخيميزين بير بؤلومونه ايشيق ساچير.    

                                                                                                                  

    هر اولوسون تاريخي او اولوسون كؤكو و كيملييي اولدوغونو بيليريك. اما بيز زنگين و اؤيوندوروجو كئچميشيميزي اوخويوب اؤيرنمكله، آوروپادا دونيا ساواشينا ندن اولان ميليونلار اينسانين جانيني آلان آرياچيليق كيمي سويچو دوشونجه لرين دوزاغينا دوشمه مه ليييك. بيز تروريستي، فاشيستيي، شوونيستي و سويچو گروپ و پارتييالارين هابئله حاكمييتلرين ساغيشيني (حئسابيني) اولوسلاردان آيري بيله رك بوتون اينسانلارين هانسي بويالي اولوب هانسي اولوس، ديل يا اؤلكه يه باغلي اولدوغونا باخماياراق، تن اولدوقلارينا ايناناراق اونلارا سايغي ايله ياناشيب هئچ بير اولوسون بيزه دوشمن اولدوغونا اينانماييريق. 

                                                                                                                                

     تاريخي اوخويوب اؤيرنمك، كئچميشده ياشاييب گله جه يي اؤز باشينا بوراخماق آنلاميندا دئييل. بلكه بيز كئچميشيميزي گله جه ييميز اوچون اؤيرنمه ليييك. پولشالي يازار كاپوشينسكي دئيير: 

      «تاريخسل ذهنيتيي اولان توپلوملار كئچميشه يؤنه ليب بوتون تپر (انرژي) و دويغولارينيي چوخ زاماندان اونودولموش طنطنه لي دؤنملرينه قويورلار. اونلار ايلكين افسانه لرله شجره لر دونياسيندا ياشاييرلار. تاريخسل توپلوملاردا گله جه يين اونلارا كئچميش كيمي هيجاني اولماديغي اوچون گله جكدن دانيشا بيلمه ييرلر. اونلار، بوتون سؤز- سؤيلمي اسكي بير ساواشدان اونودولاسي اولمايان بير هياجانلا  دانيشان قوجا چئرييه( عسگره ) بنزييرلر.»                                        

     بيز كاپوشينسكي دئيه ن چئرييه چئوريلمه مه ليييك. بيز كئچميشيميزه سؤيكه نه رك چاغيميزدا ياشاييب، گله جه يي  دوشونمه ليييك. 





یازینین چئشیدی : ، 
باشلیقلار :


( بوتون یارپاقلار : )    1   
قونولار
     
قیراق یارپاقلار
بلوگون آماری
  • بوتون گؤروشلر :
  • بوگونکو گؤروشلر :
  • دوننکی گؤروشلر :
  • بو آیکی گؤروشلر :
  • گئچن آیین گؤروشلری :
  • بوتون یازیلارین سایی :
  • سون یئنی لنمه :